حامد قادرزاده

یکی از راه های ارزیابی توسعه پایدار در نواحی کشاورزی، استفاده از روش جریان انرژی است. جریان انرژی در یک سیستم تولیدی کشاورزی، به این صورت است که در عملیات تولید، مصرف انرژی و در محصولات تولیدی، ذخیره انرژی به وجود می آید. به همین منظور در مطالعه حاضر به بررسی کارایی انرژی محصول سیب زمینی در استان همدان در سال زراعی 93-1392 می پردازد. داده ها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه جمع آوری گردید. اندازه نمونه برابر 139 مزرعه است. برای تحلیل کارایی انرژی ابتدا کل انرژی ورودی و خروجی محاسبه و سپس شاخص های انرژی شامل نسبت انرژی، بهره وری انرژی، انرژی ویژه و انرژی خالص محاسبه شد. کارایی های فنی، فنی خالص و مقیاس با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها و دو مدل BCCو CCRمحاسبه گردید. مجموع انرژی های ورودی در تولید سیب زمینی برای سطح یک هکتار در استان همدان 0224/69249 مگاژول به دست آمد. انرژی کود شیمیایی با 78/38 درصد از کل انرژی مصرفی بیشترین سهم را در میان انرژی های ورودی را به خود اختصاص داده اند. نسبت انرژی، بهره وری انرژی و افزوده خالص انرژی برای سیب زمینی کاران به ترتیب برابر، 224/2 و 671/0 کیلوگرم بر مگاژول و 885/84751 مگاژول بر هکتار محاسبه گردید. میانگین کارایی های فنی، فنی خالص و مقیاس به ترتیب 748/0، 941/0 و 904/0 برآورد شدند. در استان همدان بیشترین مصرف نادرست مربوط به نهاده های کود شیمیایی و بذر می باشد. بنابراین پیشنهاد می شود مقدار مناسب کود، باید با استفاده از آزمون خاک و نظر کارشناسان منطقه تعیین شود و نیز برنامه-های آموزشی برای سیب زمینی کاران در مورد چگونگی مصرف کودهای شیمیایی تهیه شود