با افزایش جمعیت جهان و بحران تامین غذا برای این جمعیت رو به رشد، توجه جهانی به زنجیره تامین مواد غذایی در حال افزایش است. در میان انواع زنجیره تامین مواد غذایی، زنجیره تامین لبنی به دلیل فسادپذیر بودن بالای محصولات آن و تقاضای همیشگی و مداوم بازار از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این میان، محصولات ثانویه محصولاتی هستند که در طول تولید محصولات نهایی در فرایند تولید، به طور ناخواسته تولید شده و اغلب به عنوان ضایعات دور ریخته می شوند. به دلیل دارا بودن ارزش غذایی و همچنین شامل شدن هزینه های تولیدی برای محصولات ثانویه لازم است تمهیداتی به منظور کاهش ضایعات مواد مغذی و تامین غذای بیشتر، در مورد این محصولات به کار گرفته شود. در این مقاله با توسعه ی مدل های موجود در زنجیره تامین لبنی و افزودن متغیر تصمیم محصولات ثانویه به این مدل ها، گامی در راستای این اهداف برداشته شده است. با پیاده سازی مدل بر زنجیره تامین لبنی استان کردستان، شاهد بهبود تابع عایدی این زنجیره پس از اعمال سناریوی مطلوب بودیم.
