حامد قادرزاده

تقاضا برای شیر به عنوان یکی از فرآورده های مهم و اقتصادی صنعت دامپروری با افزایش جمعیت جهان، سطح درآمد و آگاهی مردم از فایده های شیر و فرآورده های وابسته به آن به طور روز افزونی افزایش می یابد. یکی از راه های مؤثر جهت تداوم تولید شیر، پاسخ تقاضا در کشور و بهبود وضعیت اقتصادی واحدهای صنعتی تولید شیر، افزایش کارایی این واحدها و شناخت عوامل مؤثر بر آن می باشد. مطالعه حاضر تلاش می کند، با استفاده از رویکرد تحلیل فراگیر داده ها و تحت فرض بازده متغیر نسبت به مقیاس، ابتدا به برآورد نمرات کارایی با استفاده از روش معمولی و ابرکارایی و سپس رتبه بندی واحدهای صنعتی پرورش گاو شیری در شهرستان های سقز و دیواندره بپردازد. همچنین به منظور اطمینان از نااُریب بودن نمرات ابرکارایی به دست آمده، با استفاده از مدل اصلاح شده ی بنکر و گیفورد، با نرمال سازی و حذف برخی از واحدهای پرت، اقدام به محاسبه مجدد نمرات کارایی به روش معمولی شده و نتایج به دست آمده با هم مقایسه شدند. بدین منظور، اطلاعات موردنیاز جهت محاسبه ی کارایی، به صورت میدانی و با مصاحبه و تکمیل پرسشنامه از کل 19 واحد فعال برای سال 1392 جمع آوری شده اند. نتایج نشان داد، در مجموع حدود 58 درصد از گاوداری های شیری منطقه ی مورد مطالعه، ناکارا می باشند. حدود 42 درصد از کل واحدها ابرکارایی کمتر از سطح میانگین را کسب کرده اند، که 7 واحد سهم شهرستان دیواندره و 4 واحد نیز سهم شهرستان سقز می باشد. به منظور بررسی معنی داری اختلافات بین نمرات کارایی به روش های معمولی و ابرکارایی، از آزمون حداقل اختلاف معنی دار استفاده شد، که نتایج به دست آمده نشان داد، میانگین کارایی محاسبه شده در سطح احتمال 95 درصد، برای هر یک از حالت های نهاده محور و ستاده محور تفاوت معنی داری با همدیگر دارند. همچنین برای بررسی درجه ی همبستگی میان این دو روش در ارائه ی نتایج کارایی، شاخص ضریب همبستگی برای آن ها محاسبه شد و نتایج به دست آمده به طور کلی نشان داد که ترتیب ارائه شده برای واحدهای پرورش گاو شیری بر اساس میزان کارایی محاسبه شده، مستقل از روش انتخاب شده برای محاسبه ی مقدار کارایی می باشد. به منظور تعیین حساسیت نتایج نسبت به حذف واحدهای پرت، چهار سطح مختلف به عنوان مبنا برای شناسایی واحدهای پرت در نظر گرفته شد. نتایج مورد بررسی نشان داد که ضریب همبستگی در سطح 1 برای