صنعت لبنی جایگاه ویژه ای در صنایع غذایی جهانی دارد. ویژگی های خاص این زنجیره همانند فسادپذیربودن محصولات و ضایعات قابل برگشت بر لزوم توجه به زنجیره تامین لبنی تاکید می کند. در این میان موضوع محصولات ثانویه در کاهش ضایعات، ایجاد ارزش افزوده ی بالا و کاهش اثرات زیست محیطی متناظر به عنوان بخشی از مولفه های زنجیره تامین لبنی قابل طرح است. چرا که به دلیل ارزش غذایی و هم چنین شامل شدن هزینه های تولیدی این محصولات انجام تمهیداتی به منظور کاهش ضایعات و تامین غذای بیشتر، اقتصادی به نظر می رسد. در بین محصولات ثانویه در فرایند فراوری محصولات لبنی، آب پنیر به عنوان مهم ترین و مغذی ترین ماده ی ثانویه شناخته شده است. مقاله ی حاضر تلاش می نماید، با توسعه ی مدل های موجود در زنجیره تامین لبنی و افزودن متغیر تصمیم محصولات ثانویه به آن، گامی در راستای تحقق این اهداف بردارد. با تحلیل و آنالیز مدل جدید با بهره گیری از داده های صنعت لبنیات استان کردستان سودآوری این زنجیره پس از دخیل کردن تاثیر محصول ثانویه ی آب پنیر، به طور معنی داری افزایش می یابد. بنابراین، می توان با استفاده از نتایج به دست آمده امکان بهبود شرایط اقتصادی حاکم بر صنعت لبنیات کشور با بهینه سازی الگوی فراوری، راه کاری جدید را با بهره گیری علمی از دانش تخصصی صنعت مواد غذایی و سایر علوم از قبیل اقتصاد، مدیریت و مهندسی صنایع به فعالان این بخش ارائه و پاسخ گویی منطقی را بر پایه ی اقتصاد سلامت به تقاضای فراور ارائه نمود.
