توده گرانیتی کرتاسه جنوب سقز در 20 کیلومتری شهر سقز با روندی از غرب به شرق مساحتی به وسعت 80 کیلومتر مربع را پوشش می دهد و به لحاظ تقسیمات ساختاری زمین شناسی این منطقه در بخش شمالی زون سنندج- سیرجان واقع شده است. این توده گرانیتی حاوی تعداد زیادی انکلاوهای مافیک گرد شده است که در اندازه های مختلف از 1 سانتی متر تا 25 سانتی متر می باشند. این انکلاوها در کل حجم توده نفوذی پراکنده هستند ولی توزیع آ ن ها به صورت یکنواخت نمی باشد. علاوه بر انکلاوها در این توده گرانیتی زون هیبریدی نیز مشاهده می شود به این صورت که رنگ روشن توده گرانیتی به تدریج تیره می شود. در این مقاله با استفاده از مشاهدات صحرایی و مطالعات پتروگرافی، تحولات ماگمایی توده گرانیتی کرتاسه جنوب سقز مورد بررسی قرار گرفته است. انکلاوهای کمپلکس گرانیتی کرتاسه جنوب سقز از نوع انکلاوهای مافیک میکروگرانولار ماگمایی MME هستند. به لحاظ سنگ شناسی این مجموعه شامل گرانیت، گرانودیوریت، کوارتز دیوریت و گابرودیوریت است. ترکیب کانیایی این انکلاوها تفاوت چندانی با توده اصلی ندارد و تنها از لحاظ نسبت کانی ها با یکدیگر فرق دارند. وجود بافت هایی درهم رشدی مختلف مثل گرانوفیری، پرتیت و آنتی پرتیت، زون اسپایک، حواشی گرد شده در پلاژیوکلازها و بیوتیت و آمفیبول دارای خوردگی همگی شواهدی از اختلاط ماگمایی است. مشاهدات صحرایی و مطالعات پتروگرافی نشان می دهد که اختلاط ماگمایی به عنوان یک تحول ماگمایی اساسی بین یک ماگمای مافیک با ماگمای فلسیک تشکیل دهنده سنگ های گرانیتوئیدی کرتاسه جنوب سقز رخ داده است.
