حاجی حسین عزیزی

زیرکن یکی از کانی های نزوسیلیکات ها، با فرمول شیمیایی ZrSiO4 است که درسیستم تتراگونال متبلور می شود. این کانی، رایج ترین کانی فرعی در اکثر سنگ های آذرین، دگرگونی و رسوبی است. کانی زیرکن می تواند عناصر با شدت میدان بالا (HFSE) که مهمترین آن ها شاملU ،Th، Hf و عناصر نادر خاکی (REEs) است، را در ساختار خود جای دهد. در این پژوهش 15 توده آذرین در زون سنندج-سیرجان، جهت بررسی مقادیرو رفتار U وTh و سایر عناصروابسته در زیرکن و سنگ میزبان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان ازتمرکز بالای غلظت UوTh در زیرکن نسبت به سنگ میزبان دارد. UوTh دارای ضریب توزیع بزرگتری در زیرکن هستند و در سنگ میزبان عمدتا غلظت Th بیشتر از U است، اما در زیرکن، غلظت U بیشتر از Th است و دارای نسبت کمتری از Th/U درمقایسه با سنگ میزبان است. به طور کل، تغییرات U و Th در زیرکن و ترکیب شیمی سنگ میزبان را می توان در سه گروه خلاصه کرد. گروه اول عناصری که ارتباط مستقیمی بین غلظت U و Th در سنگ کل و زیرکن نشان می دهند مانند پتاسیم و سیلسیوم . گروه دوم عناصری که مقدار آنها با میزان U وTh در زیرکن نسبت عکس دارد به عنوان مثال با افزایش Al2O3 و غلظت U و Th زیرکن کاهش می یابد. گروه سوم عناصری که مقدار آنها در سنگ میزبان اثر خاصی بر روی شیمی زیرکن ندارد و یا اثر آن ها بسیار ناچیز است. از مهمترین آن میتوان به Na2O ، TiO2 اشاره کرد.