غلامرضا حیدری

با توجه به اهمیت کودهای آلی و شیمیایی در کشاورزی پایدار، پژوهشی با هدف بررسی تغییرات ویژگی های خاک، عملکرد و اجزای عملکرد و همچنین کیفیت دانه آفتابگردان آجیلی با مصرف سطوح مختلف کودهای مرغی پلیت شده و شیمیایی اجرا شد. این آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با 11 تیمار در سه تکرار در سال 1397در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کردستان انجام شد. تیمار های آزمایشی شامل کود مرغی پلیت شده در تلفیق با کودهای شیمیایی شامل 1000 کیلوگرم کود مرغی+ کود شیمیایی صفر، 1000 کیلوگرم کود مرغی+ 25 درصد کود شیمیایی توصیه شده، 1000 کیلوگرم کود مرغی+ 50 درصد کود شیمیایی توصیه شده،2000 کیلوگرم کود مرغی+ کود شیمیایی صفر، 2000 کیلوگرم کود مرغی+ 25 درصد کود شیمیایی، 2000 کیلوگرم کود مرغی+ 50 درصد کود شیمیایی، 4000 کیلوگرم کود مرغی+ کود شیمیایی صفر، 4000 کیلوگرم کود مرغی+ 25 درصد کود شیمیایی، 4000 کیلوگرم کود مرغی+ 50 درصد کود شیمیایی، مصرف 100 درصد کود شیمیایی (توصیه شده) و عدم مصرف کود بود. نتایج نشان دهنده تاثیر مثبت تیمارهای تلفیق کودهای مرغی و شیمیایی بر خصوصیات خاک (افزایش ماده آلی خاک، نیتروژن، فسفر و پتاسیم)، خصوصیات مورفولوژیک (افزایش ارتفاع و قطر طبق)، عملکرد و اجزای عملکرد دانه (افزایش تعداد دانه در طبق، حفظ وزن هزار دانه با افزایش تعداد دانه در طبق، کاهش تعداد دانه های پوک، افزایش عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت) و کیفیت دانه (افزایش درصد و عملکرد پروتئین و روغن، نیتروژن، فسفر و پتاسیم) بود. تیمار ترکیبی مصرف 4000 کیلوگرم در هکتار کود مرغی+ 25 درصد کود شیمیایی توصیه شده با داشتن بیشترین عملکرد دانه و روغن، بهترین تیمار کودی بود. از نتایج این تحقیق استنباط می-شود که می توان با استفاده از کودهای آلی و شیمیایی در زراعت آفتابگردان علاوه بر رسیدن به عملکردهای قابل قبول و بهبود کیفیت دانه، کارآیی مصرف کود را افزایش داده و مصرف کودهای شیمیایی که آثار منفی آنها بر محیط زیست و بوم نظام های زراعی به اثبات رسیده است را کاهش داد و در راستای رسیدن به اهداف کشاورزی پایدار حرکت نمود.