فرزاد نظری

بنفشه هیبرید یکی از پرکاربردترین گل فصل خنک در جهان محسوب می‌گردد. با این حال کشت و کار این گیاه در فصول سرد سال از یک طرف و آهکی بودن خاک اکثر مناطق از طرف دیگر، سبب بروز علائم کمبود مواد غذایی به ویژه عنصر آهن و کاهش رشد رویشی و زایشی آن در طول دوره رشد این گیاه می‌گردد. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر محلول‌پاشی و کود آبیاری کلات‌های آهن EDDHA و EDTA بر ویژگی‌های رشدی بنفشه هیبرید (Viola ×wittrockiana) انجام گرفت. این آزمایش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 10 تیمار و سه تکرار در مزرعه تولید گل بنفشه دانشگاه کردستان انجام شد. تیمارها شامل 1- شاهد (بدون محلول پاشی کلات آهن) با برگ های دارای کمبود آهن، 2- شاهد (بدون محلول پاشی کلات آهن) با برگ های دارای آهن کافی، 3- محلول پاشی کلات 6 درصد EDDHA، 4- کود آبیاری کلات 6 درصد EDDHA، 5- محلول پاشی کلات 6 درصد EDTA، 6- کود آبیاری کلات 6 درصد EDTA، 7- محلول پاشی ترکیب دو کلات، 8- کود آبیاری ترکیب دو کلات EDDHA و EDTA، 9- محلول پاشی کلات EDDHA و کود آبیاری EDTA و10- محلول پاشی EDTA و کود آبیاری کلات EDDHA بودند. کود دهی در دو مرحله با فاصله 10 روز انجام گرفت. اندازه‌گیری تعدادی از ویژگی‌های رشدی 10 روز بعد از کود دهی دوم انجام شد. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته، حجم ریشه، تعداد ساقه، تعداد برگ، وزن خشک برگ، پایداری غشای سلولی، رنگدانه‌های فتوسنتزی و فعالیت ضد اکسایشی کل در تیمار شاهد دارای کمبود آهن کمتر از تیمار شاهد بدون کمبود آهن بود. کاربرد محلول‌پاشی و کود آبیاری کلات‎های آهن EDDHA و EDTA در گیاهان دارای کمبود آهن علاوه بر بهبود صفات ذکر شده موجب افزایش این مقادیر نسبت به تیمار شاهد بدون کمبود نیز گردید. استفاده از کلات‌های آهن EDDHA و EDTA سبب افزایش تعداد ساقه فرعی، وزن خشک برگ و میزان کلروفیل a، b و کل و نیز کاروتنوئید در تمامی تیمارها نسبت به تیمارهای شاهد شد. در کاربرد همزمان کلات‌های EDDHA و EDTA ارتفاع بوته و طول ریشه بیشتر از کاربرد جداگانه این کلات‌ها بود. بالاترین ارتفاع بوته، طول ریشه، کلروفیل کل و کاروتنوئید کل در تیمار محلول‌پاشی همزمان کلات‌های EDDHA و EDTA مشاهده شد، این در حالی بود که بیشترین سطح برگ، تعداد ساقه فرعی و وزن خشک برگ در تیمار کود آبیاری همزمان کلات‌های ذکر شده مشاهده گردید. میزان پرولین کل تحت تاثیر تیمارهای کلات آهن نسبت به تیمار شاهد دارای کمبود کاهش یافت، با این حال فعالیت ضد‌اکسایشی کل در این تیمارها بالاتر از تیمار شاهد دارای کمبود مشاهده شد. فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز در همه تیمارهای کلات‌های آهن پایین‌تر از تیمار شاهد دارای کمبود بود به طوریکه کمترین میزان فعالین این آنزیم در تیمار محلول‌پاشی همزمان کلات‌های آهن EDDHA و EDTA مشاهده گردید. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که استفاده از کلات‌های آهن موجب ارتقا ویژگی‌های رشدی بنفشه می‌گردد. همچنین استفاده از این کلات‌ها علاوه بر بهبود ویژگی‌های رشدی در شرایط کمبود عنصر آهن می‌تواند سبب افزایش رشد بنفشه در شرایط بدون کمبود عنصر آهن نیز می‌گردد.