فرزاد نظری

امروزه با توجه به مشکل کم آبی در بیشتر نقـاط دنیـا و به ویژه فضای سبز شهری، نیاز به کاربرد گیاهان بومی با پتانسیل زینتی روزبه روز بیشتر احساس می شود. درواقع باید اذعان کرد که بازسازی اکولوژیکی و نیز احداث فضاهای سبز بومی یک ضرورت است. به همین دلیل در پژوهش حاضر بذر22 گونه گیاه وحشی در اواخر پاییزسال1400 در داخل دانشگاه کردستان کشت شد و از22 گونه کشت شده، تعداد14 گونه از آن ها یعنی درواقع درحدود 67 درصد آن ها، در بهار 1401 سبز شدند. از این14گونه سبزشده، تعداد 8گونه یعنی درحدود 14/57 درصدآن ها گل دادند. ارزیابی بوته ها در طول بهارو تابستان 1401 نشان داد که سریع ترین و دیرترین زمان جوانه زنی بذر به ترتیب مربوط به گونه های قاصد بهار (Senecio vernalis) و فرفیون (Euphorbia sp.) بود. گونه مریم گلی مزرعه روی (Salvia nemorosa) بیشترین درصد جوانه زنی بذر داشت. ازلحاظ شاخص کیفیت زیباشناختی (Aesthetic quality index)، گونه های سنبله ای ارغوانی (Stachys inflata)، مریم گلی مزرعه روی و گونه مریم گلی پر ساقه (Salvia multicaulis) رتبه اول تا سوم را به خود اختصاص دادند. بیشترین و کمترین سطح پوشش به ترتیب مربوط به گونه های ختمی کردی (Alcea kurdica) و مریم گلی سوری (Salvia syriaca) بود. زودترین گلدهی درگونه قاصد بهار و دیرترین گلدهی درگونه ختمی کردی مشاهده شد. بیشترین و کمترین درصد گلدهی به ترتیب به گونه های مریم گلی مزرعه روی و اسپرس کردستانی (Onobrychis andalanica) اختصاص داشت. ازلحاظ طول دوره گلدهی گونه های سنبله ای ارغوانی، مریم گلی مزرعه روی و آویشن زوفایی به ترتیب رتبه اول تا سوم داشتند. همچنین بیشترین و کمترین وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه به ترتیب مربوط به گونه های ختمی کردی و مریم گلی سوری. بر اساس بررسی های انجام شده می توان گفت که از 14 گونه سبز شده گونه های ختمی کردی، آویشن زوفایی (Thymbra spicata)، قاصد بهار، سنبله ای ارغوانی، بومادران زرد (Achillea biebersteinii)، زنگوله ای کرمانشاهی (Onosma subsericea)، مریم گلی فلسطینی (Salvia palaestina)، مریم گلی پُرساقه، مریم گلی مزرعه روی، اسپرس کردستانی و فرفیون، قابلیت کشت با اهداف مختلف در فضای سبز دارند. اما به طورکلی بر اساس مجموع ویژگی های ارزیابی شده به ترتیب اهمیت می توان کشت گونه های سنبله ای ارغوانی، مریم گلی مزرعه روی و گونه مریم گلی پُرساقه را در فضای سبزپیشنهاد نمود، هرچندکه جهت بررسی دقیق تر آن ها نیاز به پژوهش های بیشتری می باشد.