داریوش شیخ الاسلامی وطنی

مقدمه: یائسگی یکی از‌ مهم‌ترین دوران زندگی زنان است که با افزایش ریسک ابتلا به بیماری‌های مختلف از جمله بیماری‌های مرتبط با استخوان وبیماری‌های متابولیکی مانند دیابت همراه است. با وجود اثبات نقش مثبت ورزش و استفاده از مکمل‌هایی مانند ژل رویال و بره موم، تحقیقات زیادی در ارتباط با تاثیرات این مداخلات بر فاکتورهای مرتبط با سلامت استخوان در یائسگی و دیابت انجام نشده است. لذا هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر هشت هفته تمرین هوازی همراه با مصرف ژل رویال و بره موم بر محور RANKL/RANK/OPG و بیان استئوکلسین و bALP در بافت استخوان ‌موش‌های صحرایی اورکتومی شده مبتلا به دیابت نوع 2 بود. روش کار: 54سر موش صحرایی ماده نژاد اسپراگوداولی با سن تقریبی 12 تا 16 هفته به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در ادامه ‌موش‌های صحرایی اورکتومی شده دیابتی به گروه‌های (1) کنترل سالم (C-H)‌‌، (2) اورکتومی دیابتی که هیچ گونه فعالیت و مصرف مکمل نداشته‌‌اند (OVX)‌‌، (3) گروه شم اورکتومی دیابتی که نرمال سالین یا حلال ژل رویال و بره موم دریافت کرده‌‌اند. (sham) (4) مصرف ژل رویال (RJ) (5) تمرین هوازی (ET) (6) تمرین هوازی + ژل رویال (RJ+ET) (7) مصرف بره موم (BR)‌‌، (8) گروه تمرین هوازی + بره موم (BR+ET)‌‌، (9) تمرین هوازی + بره موم + ژل رویال + (BR + RJ + ET) تقسیم شدند. تمرینات هوازی به مدت 8 هفته و هر هفته 5 جلسه با شدت متوسط انجام شد. گروه‌های مصرف ژل رویال به مدت هشت هفته روزانه 100 میلی‌گرم به ازای هر کیلو‌گرم از وزن بدنشان ژل رویال را به صورت صفاقی دریافت کردند. گروه‌های مصرف بره موم به مدت هشت هفته روزانه 100 میلی‌گرم به ازای هر کیلو‌گرم از وزن بدنشان بره موم را به صورت صفاقی دریافت کردند. 48 ساعت پس از آخرین جلسه تمرینی در حالت 16 ساعت ناشتایی، ‌موش‌های صحرایی در تمام گروه‌های تحقیق با ترکیب کتامین و زایلوزین بی هوش شدند و بافت استخوان آنها توسط متخصصین آزمایشگاه به دقت جدا شده تا اندازه‌گیری متغیرها در بافت استخوان انجام شود. به منظور تجزیه‌و‌تحلیل آماری داده‌ها از آزمون آنالیز واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی توکی و سطح معنی داری 05/0استفاده شد. نتایج: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها حاکی از تاثیر معنی دار مکمل دهی ژل رویال و بره موم و تمرینات استقامتی بر سطوحRANKL بود. همچنین نشان داده شد که تمرین به تنهایی و در ترکیب با مکمل دهی ژل رویال و بره موم و همچنین مصرف ژل رویال و بره موم به تنهایی منجر به افزایش معنی‌دار BMD ‌‌می‌شود. از طرفی، مصرف مکمل‌ها در این پژوهش به تنهایی و در ترکیب با تمرینات استقاتی منجر به تغییر معنی داری در مقادیر OPG نسبت به گروه OVX شد. از طرفی دیگر، سطوح استئوکلسین در گروه‌های مکمل و تمرین استقامتی و همچنین تمرین استقامتی همراه با مکمل بره موم تغییر معناداری نسبت به گروه OVX نداشت. همچنین نتایج حاکی از تاثیر معنی دار مداخلات صورت گرفته به جز مصرف مکمل بره موم به تنهایی در کاهش سطوح bALP بود. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر می‌توان بیان کرد که استفاده از مداخلات تمرینات هوازی و مکمل دهی ژل رویال و بره موم به تنهایی و همراه با تمرین به شکل هم افزایی با یکدیگر نقش موثری در بهبود سلامت استخوان در یائسگی و دیابت نوع 2 ایفا ‌می‌کنند.