زمینه و هدف: شیوه های تمرینی مختلف میتواند اثر متفاوتی بر میزان سازگاریهای ناشی از تمرین داشته باشد. تمرینات مقاومتی یک محرک برای ایجاد سازگاری های هورمونی، ساختاری و عملکردی در ورزشکاران به شمار میآید و تغییر در یک یا چند مورد از این متغیرها اثرات متفاوت بر سازگاری ناشی از تمرین دارد. لذا هدف از انجام این پژوهش بررسی آثار ۱۲ هفته تمرین مقاومتی و بیتمرینی با دو پروتکل مختلف بر هایپرتروفی، تغییرات هورمونی و عملکردی ورزشکاران مرد در رشته دو و میدانی بود. روش کار: بدین منظور ۴۵ مرد دونده ی سرعت واجد شرایط (میانگین سن: 18.7 سال، قد: 1.73 ± 0.05 متر، وزن: 67.5 ± 4.35 کیلوگرم و شاخص توده بدن: 22.52 ± 0.85 کیلوگرم بر مترمربع) بصورت تصادفی در سه گروه ۱۵ نفری شامل: گروه تمرینی با بار پائین (۳۰-۵۰ درصد یک تکرار بیشینه)، گروه تمرینی با بار بالا (۸۰-۷۰ درصد یک تکرار بیشینه) و یک گروه کنترل قرار گرفتند. روش تمرینی برای دو گروه تمرینی علاوه بر تمرینات هفتگی دو و میدانی شامل هفت حرکت تمرین مقاوتی: پرس سینه با هالتر، پرس پا، پرس شانه ایستاده با هالتر، پشت پا ماشین، زیر بغل سیم کش، جلو بازو هالتر، و پشت بازو ماشین را بصورت ( هر حرکت سه ست با تعداد تکرار تا حد خستگی، زمان استراحت ۹۰ ثانیه بین حرکات و ست ها، سه جلسه در هفته و به مدت سه ماه) و برای گروه کنترل فقط تمرینات دو و میدانی بود. چهار هفته بی تمرینی (فقط انجام تمرینات دو و میدانی) متعاقب آخرین جلسه فعالیت برای همه گروهها در نظر گرفته شد. اندازهگیری متغیرهای مورد نظر شامل قد، وزن، شاخص توده بدن، درصد چربی بدن، قدرت و استقامت عضلات دوسر بازو و چهارسر ران، ضخامت عضلات دوسر بازو و پهن جانبی و سطح سرمی هورمونهای تستوسترون، IGF-1، کورتیزول و نسبت تستوسترون به کورتیزول در پنج مرحله پیشآزمون، یک ساعت بعد از یک جلسه تمرین، یک ساعت بعد از ۱۲ هفته تمرین، ۲۴ ساعت بعد از ۱۲ هفته تمرین و ۲۴ ساعت بعد از چهار هفته بی تمرینی انجام شد. نتایج: بعد از یک جلسه تمرین افزایش معناداری در سطح سرمی هورمونهای تستوسترون، IGF-1 ، کورتیزول و نسبت تستوسترون به کورتیزول در هر دو گروه تجربی نسبت به پیش آزمون مشاهده شد اماتفاوتیدر وزن، شاخص توده بدن، درصد چربی بدن، ضخامت عضلانی، قدرت و استقامت عضلات دوسر بازو و چهار سر ران نسبت به پیش آزمون مشاهده نگردید. یک ساعت بعد از ۱۲ هفته تمرین مقاومتی افزایش معناداری در سطح سرمی هورمونهای تستوسترون، IGF-1، کورتیزول، نسبت تستوسترون به کورتیزول، ضخامت عضلانی، قدرت و استقامت عضلات دوسر بازو و چهارسر ران نسبت به پیش آزمون مشاهده گردید. همچنین، افزایش معناداری در ضخامت عضلات، قدرت و استقامت عضلات دوسر بازو و چهارسر ران، و کاهش در درصد چربی بدن و عدم تغییر در سطح سرمی هورمونهای تستوسترون، IGF-1 ، کورتیزول، نسبت تستوسترون به کورتیزول، وزن و شاخص توده بدن در ۲۴ ساعت بعد از ۱۲ هفته تمرین نسبت به پیش آزمون مشاهده گردید. نتایج آزمون بین گروهی تفاوت معناداری را در دو گروه تجربی نسبت به گروه کنترل و همچنین در گروه تمرینی با بار بالا نسبت به گروه تمرینی با بار پایین (به نفع گروه تمرینی با بار بالا) در تمامی مراحل نشان داد. چهار هفته بی تمرینی باعث کاهش معنادار سازگاریهای ناشی از تمرین (بجز ضخامت، قدرت و استقامت عضلات چهار سر ران) در هر دو گروه تمرینی نسبت به آخرین جلسه تمرین شد. نتیجه گیری: در کل بر اساس یافته های حاضر، انجام تمرین مقاومتی با شدت بالا و پایین باعث ایجاد سازگاریهای مطلوبی در دوندها میشود بطوریکه تمرین مقاومتی با بار بالاتر سازگاری بیشتری نسبت به بار پایین ایجاد میکند، اما پس از چهار هفته بیتمرینی بسیاری از سازگاریهای ایجاد شده ناشی از تمرین از بین میرود.
