داریوش اخترشناس

تقویت پایداری شرکتی، به عنوان یک استراتژی مهم برای شرکت‌‌ها، امری تصادفی نیست، بلکه می‌‌تواند با شناسایی و توجه به عوامل مختلف بهبود یابد. بنابراین، شناسایی عوامل مؤثر بر پایداری شرکتی بسیار ضروری است. هدف پژوهش حاضر، تدوین مدلی برای تبیین عوامل مؤثر بر پایداری شرکتی از طریق روش ترکیبی اکتشافی می‌‌باشد. در بخش کیفی پژوهش، به کمک مصاحبه با متخصصین و صاحب‌‌نظران با روش نمونه‌‌گیری گلوله برفی و براساس تحلیل تم برآمده از مصاحبه‌‌ها، مدلی برای عوامل مؤثر بر پایداری شرکتی ارائه شده است. در بخش کمّی، به منظور سنجش اعتبار مدل ارائه شده، با استفاده از پرسشنامه، نظرات متخصصین و صاحب‌‌نظران دریافت و با استفاده از آزمون‌‌ t تک‌‌‌‌نمونه‌‌ای و آنالیز واریانس یک‌‌طرفه تجزیه و تحلیل گردید. همچنین به منظور تعیین بارعاملی شاخص‌‌های هر یک از مؤلفه‌‌ها از تحلیل عاملی تأییدی استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که 4 بعد شامل، ویژگی‌‌های شرکت، عوامل مدیریتی، عوامل بازار و عوامل کلان، 9 مؤلفه شامل، ویژگی‌‌های ساختاری، ویژگی‌‌های عملکردی، سطح فردی، سطح سازمانی، بازار سرمایه، عوامل تجاری، عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی و عوامل سیاسی و 60 شاخص بر پایداری شرکتی مؤثر هستند. علاوه بر تأیید بسیاری از عوامل شناسایی شده در پژوهش‌‌های پیشین، عوامل نوینی همچون فرهنگ جامعه، سیاست حاکم بر کشور، پایبندی به اخلاق، الزامات قانونی، شهرت اجتماعی شرکت، سرمایه فکری و رقابت بازار محصول به عنوان عوامل مؤثر بر پایداری شرکتی شناسایی شده‌‌اند. این یافته‌‌ها دیدگاه‌‌های مهمی برای ذینفعان مختلف مانند دولت، نهادهای قانون‌‌گذار، نهادهای نظارتی، شرکت‌‌ها و پژوهشگران دارد. بر همین اساس به سازمان حسابرسی و سازمان بورس اوراق بهادار پیشنهاد می‌‌شود، نسبت به تدوین قوانین و استانداردهای پایداری شرکتی، اقدامات لازم را به عمل آورند.