بابک سوری

این مطالعه با هدف ارزیابی اثرات کاربری اراضی بر خدمات اکوسیستمی بازدهی و تولید آب در حوضه آبخیز تراز، استان خوزستان در بازه زمانی 1990 تا 2050 انجام شد. در این راستا، مدل‌سازی بازدهی و تولید آب با استفاده از InVEST و نقشه‌سازی کاربری اراضی با استفاده از روش CA-Markov در محیط TerrSet صورت پذیرفت. همچنین رابطه بازدهی آب با سنجه‌های سیمای سرزمین شامل تعداد، تراکم، شکل و مساحت لکه بر مبنای روش رگرسیون وزنی مکانی (GWR) در محیط Arc GIS 10.5 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در 30 سال گذشته مساحت جنگل‌ها و مراتع در منطقه مطالعاتی به ترتیب حدود 3199 و 1611 هکتار کاهش و مساحت اراضی کشاورزی و ساخته شده‌ها به ترتیب 4388 و 387 هکتار افزایش یافته‌اند. پیش‌بینی می‌شود که در 30 سال آینده نیز 2442 هکتار از مساحت جنگل‌های منطقه کاسته شود و مساحت کاربری‌های کشاورزی، مراتع و ساخته شده‌ها به ترتیب 1651، 687 و 102 هکتار افزایش یابد. مشخص گردید که کل حجم آب تولیدی قابل دسترس در منطقه در سال 2020 معادل 5/26 میلیون مترمکعب است که بطور متوسط 857 مترمکعب در هکتار را شامل می‌شود. نتایج GWR تأیید کرد که بازدهی آب با سنجه‌های تعداد لکه، تراکم لکه و شاخص شکل سیمای سرزمین رابطه مکانی معنادار و معکوس دارد (0.83, p-value>0.05≤R2) در حالیکه رابطه آن با شاخص بزرگترین لکه یک رابطه معنادار و مستقیم است (0.84, p-value>0.05=R2). بر این اساس می‌توان گفت که ویژگی‌های سیمای سرزمین و کاربری اراضی می‌تواند تعیین‌کننده بازدهی و تولید آب در منطقه مطالعاتی باشد.