با توجه به رشد روز افزون جمعیت و به دنبال آن توسعه ی بخش کشاورزی و صنعت، منابع محیطی نظیر آب، خاک و هوا دستخوش تغییرات کیفی هستند. خاک یکی از مهمترین منابع محیطی و پایه برای تولید در بخش صنعت و کشاورزی می باشد که بستر زندگی و همچنین تهیه ی غذا برای انسان است. بنابراین پایش و کنترل آلودگی های خاک در بخش های مختلف از جمله مقدار عناصر سنگین ضروری است. در این پژوهش به بررسی فلزات سنگین در نمونه های خاک محدوده ی منطقه ی ویژه ی اقتصادی انرژی پارس شهرستان عسلویه پرداخته شده است. بدین منظور تعداد 28 نمونه ی خاک از 14 نقطه، شامل 14 نمونه از خاک سطحی و 14 نمونه از خاک در عمق 50 سانتی متری به صورت تصادفی و با توجه به نوع کاربری برداشت شد. پس از آماده سازی نمونه های خاک، همگن سازی و آنالیزهای آزمایشگاهی، مقادیر پارامترهای فیزیکوشیمیایی و همچنین عناصر سنگین در نمونهها تعیین شد. در مرحله ی بعد، بانک داده ها در نرم افزار ArcGIS 10.5 تهیه شد. سپس با استفاده از رابطه گادرون و همکاران (2006) نقش عامل انسان زاد در آلودگی خاک به فلزات سنگین مشخص شد. همچنین با استفاده از شاخص های آلودگی شامل فاکتور غنی شدگی ، شاخص زمین انباشتگی ، شاخص آلودگی ، شدت آلودگی خاک به عناصر سنگین بررسی گردید. پس از آن با استفاده از بسته ی الحاقی تحلیل گر زمین آمار ، شاخص های آماری توصیفی، مدل معکوس فاصله ی وزنی و نقشه های پهنه بندی تهیه شد. با توجه به نتایج، در این بین، مناطق نخل تقی2 و عسلویه مستقیماً دارای کاربری مجتمع های نفتی و پالایشگاهی هستند که غلظت عناصر سنگین نیز در این مناطق بالاست. از طرفی نتایج بر اساس رابطه گادرون و همکاران (2006) نیز نشان داد بیشترین فراوانی شدت عامل انسان زاد مربوط به مناطق بستانو، نخل تقی2 و عسلویه است. لذا عامل انسان زاد به طور مشهود، در آلودگی خاک منطقه به عناصر سنگین دیده می شود. نتایج تحلیل زمین آمار نشان داد درصد ماده ی آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، سولفات، نیترات و نیتروژن کل در خاک سطحی بیشتر از خاک زیرین است. در حالی که هدایت الکتریکی، درصد هم ارز کربنات کلسیم و فسفات در خاک زیرین بیشتر از خاک سطحی است. همچنین میانگین pH خاک سطحی و زیرین تفاوتی با هم نداشت. در مورد عناصر سنگین، کروم، مس، آهن، منگنز، نیکل، سرب و روی در خاک سطحی بیشتر از خاک زیرین است. در حالی که آرسنیک، کادمیوم، کبالت، نیوبیوم، سلنیوم و اورانیوم در خاک زیرین بیشتر از خاک سطحی است.
