مصرف سـبزی‌هـا اهمیت بالایی در سلامتی انسان دارد. آلودگی روز‌افزون خاک و آب به فلزات سنگین در طول دهه‌های اخیر باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصولات زراعی شده و سلامت انسان‌ها را به خطر انداخته است. در این زمینه استفاده از کودهای آلی به منظور جلوگیری از اثرات مخرب آلودگی فلزات سنگین پیشنهاد شده است. پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر کاربرد کودهای آلی بر رشد، عملکرد، صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) تحت تنش آرسنیک طراحی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل آرسنیک (صفر، 25 و 50 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک)، بیوچار (30 درصد وزنی/وزنی)، ورمی‌کمپوست (25 درصد وزنی/وزنی)، چای ورمی‌کمپوست (پنج در هزار) و عصاره جلبک دریایی (پنج در هزار) بودند. با توجه به نتایج بدست آمده، تنش ناشی از آرسنیک باعث کاهش عملکرد، وزن خشک و تر ریشه، وزن خشک اندام هوایی، محتوای رنگیزه-های فتوسنتزی، کربوهیدرات‌ها، محتوای نسبی آب، شاخص پایداری غشا، پرولین، فعالیت‌های آنزیمی (پراکسیداز و سوپر اکسید دیسموتاز)، فنول، فلاونوئید، فعالیت ضد اکسایشی، ویتامین ث، محتوای نیتروژن، فسفر و پتاسیم گردید (01/0P <). محتوای مالون دی‌آلدهید و آرسنیک گیاهان تحت تنش آرسنیک افزایش یافت. در حالی که استفاده از کودهای آلی با کاهش آسیب اکسایشی منجر به کاهش اثرات تنش ناشی از آرسنیک بر رشد گیاه شنبلیله شد. استفاده ورمی‌کمپوست (25 درصد وزنی/ وزنی) از بین سایر‌کود‌های آلی بهترین کارایی را نشان داد. بر اساس نتایج بدست آمده، کاربرد کودهای آلی به منظور کاهش اثرات مخرب آلودگی خاک به آرسنیک در کشت شنبلیله پیشنهاد می‌گردد.
