بختیار محمدی

توفان‌های تندری یکی از پدیده‌های جوی هستند که در زمان رخداد آنها، اغلب بادهای شدید، همراه با بارش‌های سنگین و رعد و برق گزارش می‌شود. رخداد آنها در بسیاری از موارد همراه با خسارت‌های فراوان مالی و جانی است. این پژوهش با هدف بررسی مکانی- زمانی توفان‌های تندری و شناخت روند آنها در ایران انجام شد. بدین منظور از داده‌های ماهانه تعداد روزهای توفان‌های تندری 201 ایستگاه همدید ایران از بدو تأسیس تا سال 2010 استفاده گردید. ابتدا فراوانی رخداد ماهانه و سالانه توفان‌های تندری ایستگاههای همدید در گستره ایران محاسبه شد. همچنین روند توفان‌های تندری براساس آزمون ناپارامتری من-کندال بررسی و مقدار کاهش یا افزایش این پدیده به کمک آزمون برآورد کننده شیب سن مشخص شد. نتایج این پژوهش نشان داد که توفان‌های تندری از نظر مکانی در تمام گستره ایران رخ می‌دهند. با این حال فراوانی این پدیده در شمال غرب، جنوب غرب و جنوب شرق ایران بیش از سایر بخش‌های دیگر است. از نظر زمانی نیز در هر ماه از سال بخشی(هایی) از ایران به عنوان کانون بیشینه رخداد توفان‌های تندری است. به عنوان مثال در زمستان بخش هایی از جنوب غرب، جنوب و جنوب شرق ایران، کانون اصلی رخداد این پدیده بوده است. نتایج دیگر این پژوهش نشان داد که روند توفان‌های تندری نیز در گستره ایران مشابه نبوده است. این پدیده در شمال غرب، جنوب غرب و نیمه جنوبی استان کرمان روند افزایشی معنی داری(بیش از 1 روز در سال) را در سطح اطمینان 99% را نشان داد. همچنین در جنوب شرق و بخش وسیعی از ایران مرکزی کاهش معنی‌دار(7/0 روز در سال) برآورد گردید. در سایر بخش‌های ایران کاهش یا افزایش توفان‌های تندری به صورت پراکنده مشاهده شده است که البته مقدار آن در سطوح اطمینان 99%، 95% و 90% معنی‌دار نبوده است.