1404/09/14
بختیار محمدی

بختیار محمدی

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
شاخص H:
دانشکده: دانشکده منابع طبیعی
اسکولار:
پست الکترونیکی: b.mohammadi [at] uok.ac.ir
اسکاپوس: مشاهده
تلفن:
ریسرچ گیت:

مشخصات پژوهش

عنوان
بررسی موقعیت رودبادها در ارتباط با شدیدترین خشکسالی ها و ترسالی های ایران
نوع پژوهش
پایان نامه
کلیدواژه‌ها
ترسالی، خشکسالی، رودباد، هسته رودباد، ایران
سال 1398
پژوهشگران سمیه محمدی(دانشجو)، بختیار محمدی(استاد راهنما)

چکیده

در هر لحظه پدیده های متعددی در جو در حال شکل گیری هستند. اغلب این پدیده های جوی در ارتباط مستقیم و یا غیر مستقیم با یکدیگر هستند. رودبادها یکی از مهمترین عوارض جوی هستند که تاثیرات آنها بر روی بسیاری از پدیده های سطح زمین موضوع بسیاری از مطالعات علوم جوی است. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط بین موقعیت و شدت رودباد با خشکسالی و ترسالی های شدید ایران طی دوره زمانی 2009-1961 انجام شد. از داده های بارش، تبخیر و تعرق پتانسیل، میانگین، کمینه و بیشینه دما در313 ایستگاه همدید ایران استفاده شد. این داده ها از سازمان هواشناسی کشور در مقیاس زمانی ماهانه تهیه گردید. شاخص های بارش استاندارد شده، دهک ها و شاخص شناسایی خشکسالی برای بررسی و برآورد خشکسالی و ترسالی های ایران مورد استفاده قرار گرفت. همچنین داده های مولفه های مداری و نصف النهاری باد برای بررسی موقعیت و شدت رودبادها از تارنمایwww.esrl.noaa.govدر قلمرو اقلیمی ایران به صورت شش ساعته تهیه گردید. براساس شاخص های مختلف خشکسالی، سال های 2008 و 1972 به ترتیب به عنوان خشک ترین و مرطوب ترین سال در طول دوره مورد مطالعه انتخاب شدند. برای هر کدام از سال های یاد شده، رودبادها در ترازهای 250، 300، 400، 500، 600 و 700 هکتوپاسکال و در چهار دیده بانی ساعت صفر، شش، دوازده و هجده گرینویچ بررسی شدند. نتایج نشان داد که در زمان شدیدترین خشکسالی ایران فراوانی رودبادها و سرعت بادها در قلمرو مورد مطالعه در تمام ترازهای یاد شده کمتر از زمان ترسالی بوده است. علاوه بر این در زمان خشکسالی مورد مطالعه، هسته های رودبادها اغلب بر روی مناطقی همچون مصر، ترکیه و دریای مدیترانه شکل گرفته اند. در حالی که در زمان ترسالی شدید ایران، هسته های رودباد اغلب بر روی نیمه جنوبی ایران و بویژه جنوب غرب و خلیج فارس قرار دارد. بررسی رودبادها در ترازهای مختلف نیز نشان داد که در زمان خشکسالی علاوه بر فراوانی کم، رودبادها در ترازهای بالا(250، 300 و 400 هکتوپاسکال) مشاهده شده اند. در زمان ترسالی شدید مورد مطالعه رودبادها از تراز 250 تا تراز 600 هکتوپاسکال گسترش دارند. بنابراین براساس نتایج این پژوهش می توان گفت که در بروز خشکسالی و ترسالی های ایران نقش رودباد تعیین کننده بوده است.