بهزاد ایزدی

هدف از پژوهش حاضر طراحی مدل جامع مصرف ورزش منظم در بین دانشجویان دانشگاه‌های ایران مبتنی بر نظریه شانک می‌باشد. پژوهش به روش آمیخته (کیفی- کمی) اجرا شد. نحوه جمع‌آوری داده‌ها شامل مطالعات کتابخانه‌ای، پرسشنامه و روش تحلیل مضمون بود .جامعه آماری کلیه دانشجویان غیر تربیت‌بدنی دانشگاه‌های ایران بودند که به‌طور منظم در هفته حداقل سه روز فعالیت ورزشی داشتند . ابزار گردآوری اطلاعات در تحقیق حاضر، شامل مصاحبه نیمه ساختاریافته در بخش کیفی و پرسشنامه محقق ساخته در بخش کمی بود. در قسمت تجزیه‌وتحلیل کمی تحقیق، از روش معادلات ساختاری استفاده شد. فرآیند تجزیه‌وتحلیل داده های تحقیق حاضر با استفاده از نرم‌افزار SPSS و PLS انجام شد.در بخش کیفی پس ازانجام 41 مصاحبه هدفمند(نقطه اشباع نظری) با نمونه‌هایی که دارای شرایط پژوهش بودند، نتایج از روش تحلیل مضمون کدگذاری شد در این مرحله 67 مضمون پایه استخراج شد که در قالب 13 مضمون سازمان دهنده و سه مضمون فراگیر قرار گرفتند. در مرحله دوم تحلیل تم ،مصاحبه‌ها در قالب پرسشنامه محقق ساخته در اختیار 30 نفر از خبرگان و صاحب‌نظران قرار گرفت و به روش دلفی تحلیل شد .در بخش کمی 736 نمونه‌ به روش تصادفی از مناطق 5 گانه وزارت علوم انتخاب شد، که درنهایت 724 پرسشنامه صحیح(312 =پسر و 412= دختر) ، جمع‌آوری و مورد بررسی قرار گرفت. مدل ارائه‌شده با استفاده از مدل معادلات ساختاری و نرم افزار پیالاس (PLS) موردبررسی قرار گرفت. درنهایت، سه بعد درونی β=0/428، بیرونی β=0/264 و موقعیتی β=0/373 در قالب ۱۳ مؤلفه محوری به‌عنوان عوامل تأثیرگذار در مدل مصرف ورزش منظم و پیوسته دانشگاهی شناسایی شد. برازش مطلوب مدل توسط داده ها تایید شد. در این پژوهش عوامل درونی شامل عوامل ادراکی، عملکردی،جسمانی و ذهنی – روانی به‌عنوان مهم‌ترین عامل در مشارکت و مصرف ورزش فعال دانشجویان شناخته شد عوامل موقعیتی و بیرونی به ترتیب از اهمیت کمتری برخوردار بودند.همچنین در بین عوامل موثر در مدل مصرف ورزش منظم و پیوسته در دانشجویان پسر با دختر در مقوله اصلی عوامل بیرونی تفاوت معنادار بود ولی در عوامل درونی و موقعیتی تفاوت معناداری وجود نداشت هرچند که ضرایب مسیر در مدل ، حاکی از اهمیت بالاتر عوامل موقعیتی و درونی در زنان نسبت به مردان بود. در این پژوهش مشخص شد اگرچه عوامل بسیاری بر ورزش تاثیر گذار هستند اما عوامل درونی و انگیزشی افراد نقش مهمی در مصرف و استمرار فعالیت ورزشی دارد و بنابراین ، برنامه‌ریزی فعالیت‌های فوق‌برنامه ورزشی مطابق با عوامل درونی و ادراکی دانشجویان در افزایش مصرف منظم و پیوسته ورزش در بین دانشجویان تأثیرگذار است و می‌تواند در نهادینه شدن ورزش مداوم در دانشگاه موردتوجه قرار گیرد تا آثار و فواید این امر پویایی و سلامت نسل آینده را به همراه داشته باشد.