علی‌رغم نقش مثبت فضاهای عمومی باز در رشد سالم‌تر کودکان، در غالب مجموعه‌های مسکونی ارزان‌قیمت، تامین و اجرای این فضاها معمولا در اولویت برنامه‌ریزان و مجریان نیست. گرچه غالبا این فضاها بی‌کیفیت و بدون امکانات هستند و از نظر ایده‌آل منطبق با نیازها و ترجیحات کودکان نیستند، اما بازهم کودکان در بخش‌هائی از آن‌ها حضور و فعالیت دارند. بررسی این دسته از فضاها و فعالیت‌های جاری آن از طریق فرایندهای مشارکتی می‌تواند منجر به ارائه راهکارهایی برای ارتقای کیفیت فضایی آن‌ها شود. در این چارچوب، از طریق مطالعه ادبیات و تجربیات مرتبط، شاخص‌های اولیه حضورپذیری کودکان در فضاهای عمومی باز مجموعه‌های مسکونی درقالب چهارچوب مفهومی اولیه صورت‌بندی شد. برای مطالعات میدانی، مجموعه مسکن مهر شهرک بهاران در سنندج انتخاب شد. از روش مشاهده سیستماتیک (رفتارنگاری و مصاحبه نیمه‌ساختاریافته) برای جمع‌آوری اطلاعات و از نرم‌افزارهای GIS، SPSS و Atlas.ti برای تحلیل استفاده شد. برداشتهای رفتای مجموعا 2334 ساعت از 3640 کودک و افراد مصاحبه شونده 118 نفر بودند. ضمن تایید چهارچوب مفهومی، نتایج بیانگر جزییات بیشتری به شرح زیر بودند: 1- گرچه امکانات محیطی و عناصر طبیعی بسیار کم و محدوداند، اما کودکان به روش‌های خلاقانه از آن‌ها برای فعالیت‌های بازیگوشانه بهره می‌بردند. ازاینرو، تنوع این عناصر در فضا متناسب با نیاز رده‌های سنی و جنسیت می‌تواند به حضورپذیری کودکان در این فضاها کمک کند. 2- احساس عدم ایمنی و امنیت ناشی از حضور اتومبیل‌ها و تردد غریبه‌ها، از عوامل معنادار برای کاهش حضورپذیری کودکان بود. در مقابل، حضور دوستان و وجود واحدهای تجاری خرد در فضا از عوامل موثر بر افزایش حضورپذیری کودکان بودند. تحلیل‌ها نشان دادند که درنظرگرفتن چند نکته در طراحی می‌تواند در بهبود کیفیت و کمیت حضور کودکان موثر باشد، مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از: 1- ایجاد فضاهای پیاده‌مدار؛ 2- بخش‌بندی فضا به چندین قرارگاه‌ها که بدون جداسازی اجتماعی، متناسب رده‌های سنی و جنسیتی‌اند؛ 3- استفاده از عناصر طبیعی قابل لمس در تعریف و بخش‌بندی فضایی. در نهایت، الگوهای طراحی براساس یافته‌ها ارائه شد.
