پایداری یک مفهوم انسان مبنا است و به او یادآوری می کند که دستکم برای بقای خود و نسل های آینده، باید به فرآیند های اکولوژیکی احترام بگذارد. اندام های طبیعی درون یک شهر(مانند رودخانه و تپه)، اجزای مهمی از ساختار و فرایند اکولوژیکی آن شهر هستند. با توجه به اینکه آن ها همواره درمواجه با مداخلات و ادراکات انسانی هستند ، می توان در چارچوب ارزیابی منظر اکولوژیک آن ها علاوه بر فرایندهای اکولوژیک مداخلات انسانی و ترجیحات بصری مردم را لحاظ کرد. در این راستا، این پژوهش متمرکز بر شهر تپه ماهوری سنندج است. بر اساس اسناد بالادست (طرح ویژه ساماندهی تپه های سنندج) 27 تپه در محدوه قانونی سنندج دارای ظرفیت ویژه برای خلق فضاهای سبز عمومی با رویکرد اکولوژیک دارند. برای مطالعه دقیق تر، چهار تپه مهم (توس نوذر، نیشتمان، دیدگاه و ملت) از میان تپه های مذکور برای ارزیابی وضعیت اکولوژیکی انتخاب شد. در بخش مبانی نظری و امرور ادبیات و تجربیات، روش های عمومی ارزیابی منظر اکولوژیک در یک چارچوب واحد (کمی و کیفی) تبیین شد. سپس برای رسیدن به یک روش ویژه برای سنندج، پس از محاسبه شاخص های اکولوژیک در سه سطح لکه، کلاس و منظر، توسط نرم افزار 2. 4 Fragstats، 12 شاخص اصلی به کمک روش تحلیل مولفه های اصلی نهایی شدند و وضعیت اکولوژیکی تپه های هدف از دو جهت بررسی شد. نخست، تغییرات اجزای منظر آن ها در بازه زمانی 16 ساله (1383-1399) با روش شی گرا معطوف به تصاویر گوگل ارث مطالعه شد. دوم، با کمک همین شاخص ها تفسیر مکانی – زمانی صورت گرفت. علاوه بر این، با استفاده از پرسش نامه تصویری و تحلیل همبستگی واریانس، میزان همبستگی و توجیه پذیری شاخص های اصلی و مفاهیم متناظر از دیدگاه مردم هم بررسی شد. نتایج کلی به شرح زیر است: حذف مراتع و گونه های بوته ایی درکنار آتش سوزی وخشکسالی های اخیر و همچنین افزایش ساخت و سازهای بی برنامه و احداث معابر ماشین رو، جریان های اکولوژیک این چهار تپه را با تهدید جدی مواجه کرده است. ساده تر شدن درعین همگنی اجزای منظر به ویژه در تپه توس نوذر نشان از فاصله گرفتن اجزای طبیعی از حالت بکر خود دارد و کاهش پیوستگی به ویژه در سه تپه ملت، نیشتمان و دیدگاه بیانگر حرکت به سمت تکه تکه شدن مناظر طبیعی در آن هاست. همچنین نتایج نشان دادند که از میان 12 شاخص اکولوژیک، شاخص های CONTIG و FRAC (پیچیدگی و پیوستگی) می توانند بهترین نماینده برای مطالعه همزمان (یکپارچه) ارزیابی بصری کاربران (کیفی) و نتایج اکولوژیک (کمی) باشد. درنهایت با استفاده از معادله رگرسیون خطی وضعیت اکولوژیکی تپه های هدف در پنج بازه (منظر تخریب شده، شکننده، ضعیف، متوسط و خوب) مدل و به کمک نرم افزار 10. 8 Gis توصیف شد. در بخش طراحی، نخست در مقیاس کلان، نتایج به دست آمده پیشین به راهبردهای طراحی ترجمه شدند، سپس در مقیاس خردتر، به کمک این راهبردها به طراحی شهری و منظر تپه توس نوذر پرداخته شد.
