با توجه به اهمیت و حساسیت جایگاه محصولات دارویی در حوزه مدیریت بحران لذا ضرورت نیاز به مدیریت زنجیره تأمین دارویی، که در شرایط بحرانی بتواند محصولات دارویی را در بهترین زمان و مکان به نقاط آسیب دیده برساند و هم چنین در فاز پسا بحران نیز در نحوه جمع آوری و بازیافت مازاد محصولات دارویی عملکرد مناسبی داشته باشد بیش از پیش احساس می شود و به همین دلیل به عنوان موضوع این پژوهش انتخاب شده است و به این منظور از دو مدل ریاضی استفاده شده است که مدل اول در این پژوهش برای بهینه سازی زنجیره مد نظر در فاز بحران و پیش از بحران مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه مدل دوم با بهره گیری از متغیر خروجی مدل اول (میزان کالای ارسالی از انبارها به نقاط آسیب دیده متقاضی) در فاز پس از بحران و تثبیت شرایط طراحی می شود. با توجه به وجود توابع هدف مختلف در دو مدل استفاده شده در این پژوهش به منظور حل این مدل ها و بدست آوردن جواب های بهینه از روش محدودیت اپسیلون در محیط نرم افزار GAMS استفاده شده است. همچنین با بهره گیری از الگوریتم فرا ابتکاری ژنتیک و لینک کردن آن با نرم افزار حل دقیق GAMS به مقایسه جواب های به دست آمده از هر دو روش پرداخته شده است. از نتایج حاصله ملاحظه می گردد که: در مدل اول پارامترهای زمان های حمل و نقل و ظرفیت انبار بر متوسط زمان های تحویل در زنجیره تاثیر گذارند و همچنین پارامترهای تقاضای کل و اهمیت نسبی محصول نیز بر حداقل سازی تقاضای پاسخ داده نشده (عدالت اجتماعی) موثرند درمدل دوم نیز میزان داروی وارد شده به منطقه تاثیر مستقیم بر میزان آلودگی زیست محیطی دارد و به عبارتی هرچه مدیریت و توزیع مناسب تری درفاز بحران داشته باشیم شاهد کاهش آلودگی زیست محیطی در فاز پسا بحران خواهیم بود.
